Jak rozmawiać z pracownikami o zdrowiu psychicznym?

Troska o zdrowie psychiczne jest niezwykle ważna zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. Ogólnie rozumiany dobrostan ma wpływ na samopoczucie, a co za tym idzie – na produktywność, decyzyjność i determinację. Jest definiowany jako „efekt poznawczej i emocjonalnej oceny własnego życia, na którą składają się wysoki poziom spełnienia i satysfakcji życiowej” (1).

Dobrostan psychiczny jest związany z potrzebą rozwoju osobistego, stawianiem sobie nowych celów czy nawiązywaniem zdrowych relacji z innymi. Odpowiednie nastawienie daje energię, a więc zwiększa aktywność i ogólną produktywność pracowników (2). W rezultacie szczęśliwi podwładni są nieocenionymi aktywami każdego przedsiębiorstwa.  

Co z tego, że pracownik jest smutny? I tak powinien wyrabiać założone normy!

To bardzo krzywdzący i krótkowzroczny sposób myślenia. Dobrostan psychiczny ma kluczowy wpływ na wszystkie sfery życia pracownika, w tym zawodową. Należy też rozróżnić zwykły „gorszy dzień”, od chronicznych trudności, które mogą prowadzić do poważnych problemów: alkoholizmu, zaburzeń lękowych czy zespołu stresu pourazowego (3).

Zubożała kondycja psychiczna pracowników przekłada się na emocje, takie jak zamartwianie się, stres, gniew czy smutek (4). Te z kolei mają wpływ na:

• wzrost liczby absencji w pracy;
•  spadek produktywności zespołu;
• większą rotację pracowników;
• rozstrzyganie sporów na drodze sądowej;
• zanik poczucia przynależności do wspólnoty.

Powyższe czynniki przyczyniają się do wypalenia zawodowego, zniechęcenia, a nawet depresji (5). emocje, brak społecznego wsparcia i zaburzona samoocena mogą prowadzić również do samookaleczenia i prób samobójczych.

Wzmożona troska o dobrostan psychiczny jest kluczowa, co mogliśmy zaobserwować przede wszystkim w czasie pandemii COVID-19, która wywróciła życie wielu firm do góry nogami. Raport zestawiający lata 2019 i 2020 (6) pokazał tendencję wzrostową w przypadku:

• nieobecności pracowników z powodu zdiagnozowanych zaburzeń psychicznych;
• liczby wydanych zaświadczeń z tytułu depresji;
• istnienia zauważalnej korelacji między pracą zdalną a kondycją psychiczną.

Wiele osób straciło pracę lub zostało zdegradowanych. Niektóre przedsiębiorstwa musiały zawiesić swoją działalność, a nawet ogłosić upadłość. Ciągły stres związany z sytuacją sanitarno-epidemiologiczną, niepewną sytuacją ekonomiczną i niestabilnym rynkiem pracy przyczynił się do zapadalności na choroby i zaburzenia o podłożu psychicznym. Dlatego też tak ważne jest podjęcie działań mających na celu poprawę warunków opieki psychologicznej w organizacjach.

Jak mogę pomóc swoim pracownikom?

Wprowadź kilka prostych rozwiązań, które pokażą Twoim podwładnym, że ich zdrowie psychiczne ma znaczenie.

Stwórz bezpieczną przestrzeń do pracy.

Zacznij od kwestii, które zapewnią Twoim pracownikom komfortowe warunki pracy. Zgodnie z piramidą potrzeb Maslowa (7) w pierwszej kolejności należy zatroszczyć się o zaspokojenie podstawowych oczekiwań, jak na przykład miejsce do odpoczynku.

Rozkojarzony czy poirytowany pracownik nie będzie w stanie skupić się na pracy! Dlatego zadbaj o higieniczną przestrzeń do spożywania posiłków, podstawowe akcesoria kuchenne, wygodne biurka i wysokiej jakości sprzęt dedykowany danemu stanowisku. Odpowiedni standard pozwoli Twoim podwładnym na swobodną pracę.

Nie ignoruj problemów – rozwiązuj je!

Każde środowisko pracy promuje nieco inne rozwiązania. Warto stworzyć ogólną politykę firmy w zakresie troski o zdrowie psychiczne pracowników (8). Do klasycznych metod należą grupy wsparcia, warsztaty czy kursy. Wiele przedsiębiorstw organizuje też przestrzeń umożliwiającą pracownikom aktywne dzielenie się doświadczeniami. Niektóre firmy decydują się na wsparcie finansowe, które może być przeznaczone na psychoterapię, inne na kompleksowe rozwiązania wspierające well-being np. Mindgram.

Bądź obecny!

Nie zapominaj, że Twoja rola też jest kluczowa. Pracownik powinien czuć wsparcie bezpośredniego przełożonego i zarządu firmy. Dlatego na co dzień, podczas rozmów:

• bądź obiektywny/-a i nie komentuj;
• staraj się „wychwycić” niepokojące objawy, jak nienaturalna mowa ciała;
• regularnie pytaj, czy pracownicy czegoś nie potrzebują;
• poświęcaj rozmówcy całą swoją uwagę (9), nie zerkaj w telefon czy na tablicę ogłoszeń.

Nie ignoruj potrzeb, jakie sygnalizują Ci Twoi pracownicy. Rozważ przeprowadzanie regularnych spotkań z każdym z pracowników, tzw. 1on1. Jeśli nie masz takiej możliwości, wprowadź cykliczne, anonimowe ankiety. W ten sposób stworzysz swoim pracownikom możliwość do podzielenia się swoimi przemyśleniami i obawami i będziesz w stanie szybko zareagować.

W pracy spędzamy ok. 160 godzin miesięcznie, co stanowi niemal 25% życia dorosłego życia. To czyni sferę zawodową jednym z ważniejszych czynników wpływających na dobrostan psychiczny. Dlatego, jeśli wzorowy pracownik wydaje się być rozkojarzony i nieproduktywny – porozmawiaj z nim na spokojnie i zaoferuj mu pomoc. Destygmatyzacja tematyki zdrowia psychicznego (10) z czasem przełoży się na wzrost zaufania i poczucia bezpieczeństwa podwładnych, a w konsekwencji na ich lojalność i produktywność.

Bibliografia:

1. Niśkiewicz, Zuzanna. Dobrostan psychiczny i jego rola w życiu człowieka. 2016.  Źródło:https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/sk
2.  j.w.
3.  Ohme, Małgorzata. Problemy dobrostanu psychicznego w miejscu pracy. 2021. Źródło: https://www.linkedin.com/pulse/problemy-dobrostanu-psychicznego-w-miejscu-pracy-ma%C5%82gorzata-ohme/
4.  Raport Instytutu Gallupa. 2021. Źródło: https://www.gallup.com/analytics/349280/gallup-global-emotions-report.aspx
5.  Chudnicki, Andrzej. Dobrostan psychiczny i poczucie sensu życia a wypalenie zawodowe funkcjonariuszy Służby Więziennej. Badania wstępne. 2020. Źródło: https://journals.umcs.pl/j/article/view/10702/0
6. Raport Zdrowie psychiczne w środowisku pracy. Badanie wśród Pracodawców i Pracowników w ramach kampanii “Zrozum. Poczuj. Działaj!” 2021. Źródło: https://pracodawcyrp.pl/upload/files/2021/05/raport-zdrowie-psychiczne-w-srodowisku-pracy-25-05-2021.pdf
7. Piramida Maslowa. Źródło: https://www.poradnikzdrowie.pl/psychologia/zdrowie-psychiczne/piramida-maslowa-czyli-teoria-hierarchii-potrzeb-na-czym-polega-aa-V65R-KMsG-ikqu.html
8. Ohme, Małgorzata. Jak rozmawiać z pracownikiem o zdrowiu psychicznym? 2021. Źródło: https://www.linkedin.com/pulse/jak-rozmawia%C4%87-z-pracownikiem-o-zdrowiu-psychicznym-ma%C5%82gorzata-ohme/
9.  j.w.
10.  Ohme, Małgorzata. 4 kwestie dobrostanu psychicznego, na które działy HR powinny zwrócić szczególną uwagę. 2021. Źródło: https://mindgram.com/pl/4-kwestie-dobrostanu-psychicznego-na-ktore-dzialy-hr-powinny-zwrocic-szczegolna-uwage/