Jak ważne jest docenianie pracownika w kontekście zmian na rynku pracy?
Czy docenianie pracowników może ograniczać się jedynie do premii, awansów, systemów benefitów czy innych bonusów? Czym właściwie jest docenianie w pracy? Zasadniczo kluczowe jest zrozumienie istoty i wartości pracownika, co nie zawsze musi wiązać się wyłącznie z aspektami finansowymi. Uznanie pracowników obejmuje wszelkie działania, które sprawiają, że ci czują wartość swojej pracy i rozumieją, że ich wysiłek ma znaczenie dla organizacji. To przede wszystkim budowanie przekonania wśród zatrudnionych, że ich rola i kompetencje są istotne zarówno dla zespołu, jak i dla całej firmy.
Kultura organizacji a docenianie pracowników
Docenianie pracowników przekłada się na ich motywację i zaangażowanie, wzmacnia też więzi z firmą i przyczynia się do tworzenia pozytywnej kultury organizacyjnej. Przede wszystkim jednak umożliwia zatrzymywanie największych talentów, co może stanowić największą zaletę dla pracodawcy.
Jak można więc zdefiniować kulturę organizacyjną? Jest to niematerialne środowisko, które decyduje o zaangażowaniu pracowników. Najważniejsze elementy kultury pracy to cel, szansa, sukces, uznanie, dobre samopoczucie oraz przywództwo. W pewnym sensie ta kultura odzwierciedla cele, wartości i przekonania firmy. Aby zwiększyć efektywność, istotne jest stworzenie korzystnej kultury pracy, sprzyjającej rozwojowi pracowników. Docenianie pracowników w tym kontekście obejmuje więc różnorodne środki, za pomocą których firma wyraża uznanie dla wkładu swojego personelu. Może to przybrać różne formy, takie jak pochwały, nagrody finansowe, a także inne formy wyrazów uznania.
Konstruktywny feedback sposobem na docenienie
Docenianie pracowników można zacząć od zwykłego, konstruktywnego feedbacku na temat jego pracy. Samo pochwalenie nie jest wystarczające do przekazania uznania. Pracownikom zależy na poznaniu powodów pochwał i nagród, a także na zrozumieniu, co można poprawić. Konstruktywna informacja zwrotna odgrywa istotną rolę w procesie uznawania. Według badań przeprowadzonych przez HRM Institute w 2021 roku 40% respondentów zaznacza obecność kultury organizacyjnej lub programu feedbacku w ich miejscu pracy. Najczęściej opinie zwrotne otrzymują pracownicy młodsi, z grupy wiekowej do 29 lat, podczas gdy jedynie jedna trzecia pracowników powyżej 50 lat doświadcza takiego sposobu doceniania.
Każda firma ma unikalne podejście do wyrażania uznania dla pracowników, co odzwierciedla osobiste cechy tych, którzy ją tworzą. Kultura sprzyjająca docenianiu nie tylko pozwala pracownikom dostrzec swoją indywidualną wartość dla organizacji, ale także uświadamia im, jak ich wkład przyczynia się do sukcesu całego zespołu. Nadawanie sensu i celu pracy stało się teraz istotniejsze niż kiedykolwiek wcześniej. Pracownicy naturalnie pragną widzieć, że ich wysiłki mają znaczenie. Warto więc stworzyć klarowną misję i podstawowe wartości, aby zapewnić pracownikom poczucie celu.
Ważne jest również docenianie pracowników, pracujących z domu. Organizacje pracujące zdalnie coraz częściej decydują się na implementację narzędzi wspierających wyrażanie uznania dla pracowników lub wzajemne docenianie się. Przykłady to dodanie nowych umiejętności do profili pracowników w systemach do zarządzania talentami lub wysyłanie newsletterów z wyrazami uznania i opisem osiągnięć do wszystkich pracowników. Chociaż rozwiązania online stanowią skuteczne narzędzie, nie zastępują one ludzkiego elementu w procesie doceniania.
Jak doceniają pracowników w różnych branżach?
Pierwszą branżą w Polsce, która zaczęła systemowo doceniać swoich pracowników, było górnictwo. Już w XIX wieku zaczęto przyznawać górnikom mieszkania czy pożyczki na budowę domów. Pracodawcy finansowali również tzw. inicjatywy dobroczynne, które obejmowały m.in.:
- stołówki, gdzie pracownicy mogli korzystać z tańszych posiłków,
- ułatwienia w zakresie dostaw podstawowych artykułów spożywczych, takich jak ziemniaki, kapusta, ryby morskie, mięso,
- udostępnianie działek przyzagrodowych,
- organizowanie przedszkoli i żłobków o charakterze nieodpłatnym.
W 1949 roku uchwalono Kartę Górnika, której, po kilku zmianach, zasady nabywania emerytury lub renty inwalidzkiej obowiązują do dzisiaj. Obecnie górnicy mogą również liczyć na wszelakie premie: „barbórkowe”, „czternastkę”, premię funkcyjną, czy za udział w zyskach, dodatkowy urlop, a także deputat węglowy.
Według raportu przeprowadzonego przez HRM Institute na temat siły doceniania pracowników największe znaczenie przywiązuje się do tej kwestii w branży IT. Zdaniem 67% pracowników tego sektora temat uznania jest istotny w ich przedsiębiorstwach, a 51% twierdzi, że w ich firmach docenia się pracowników na co dzień. W opozycji są branże takie jak handel detaliczny (gdzie 30% respondentów zatrudnionych w tej dziedzinie uznaje ten temat za ważny) i administracja (gdzie tylko 28% wyraziło takie przekonanie).
Jedynie 54% respondentów tego badania twierdzi, że odczuwa uznanie w miejscu pracy. Taki rezultat powinien skłonić pracodawców do zastanowienia się – czy mogą sobie pozwolić na to, aby prawie połowa pracowników czuła się niedoceniona? Brak doceniania prowadzi przede wszystkim do braku motywacji do osiągania lepszych wyników. Warto również zwrócić uwagę na kwestię starszych pracowników, ponieważ według uczestników badania poczucie uznania maleje wraz z wiekiem – deklaruje je 67% ankietowanych w wieku do 29 lat, natomiast jedynie 41% osób powyżej 50 roku życia. To odbija się często na wizerunku firmy.
Docenianie pracowników z pokolenia Z
Wkraczające na rynek pracy pokolenie Zet, zmieni pogląd na benefity i szeroko rozumiane docenianie w pracy. Pracodawcy będą musieli dostosować swoje strategie do bardziej elastycznych i zindywidualizowanych sposobów uznania osiągnięć pracowników.
Pokolenie Z może kłaść większy nacisk na różnorodność benefitów, takich jak: elastyczne godziny pracy, możliwość pracy zdalnej czy programy rozwojowe. Zważywszy również na cyfrową orientację pokolenia Z, technologiczne narzędzia do doceniania, takie jak platformy online, aplikacje mobilne czy gamifikacja, mogą zyskać na popularności. To pokolenie może doceniać interaktywne i natychmiastowe formy uznania, które są zintegrowane z technologią.
Docenianie pracowników – najpopularniejsze błędy
Pracodawcy mogą popełniać różne błędy w procesie doceniania pracowników, co może prowadzić do utraty zaangażowania oraz wzrostu rotacji kadry. Błędy, jakie najczęściej popełniają pracodawcy w kontekście doceniania pracowników, to m.in.:
- brak regularności w wyrażaniu uznania,
- brak zindywidualizowanego podejścia,
- nieścisłe cele i oczekiwania,
- unikanie konstruktywnej krytyki,
- niedostosowanie form doceniania do różnych pokoleń,
- niedostateczne inwestowanie w rozwój pracowników,
- nieuczciwość i niespójność.
Zrozumienie tych błędów może pomóc pracodawcom w ich unikaniu oraz w budowaniu skutecznych praktyk doceniania, które przyczynią się do zadowolenia i zaangażowania pracowników.
Dzień Doceniania Pracownika
Co ciekawe, współcześnie obchodzimy święto zwane właśnie „Dniem Doceniania Pracownika”. Celebrujemy je w pierwszy piątek marca (w tym roku przypada ono 1 marca). Mimo że to wydarzenie w Polsce nadal nie cieszy się taką popularnością, na jaką zdecydowanie zasługuje, warto ten stan rzeczy zmienić.
Dzień ten to pomysł Boba Nelsona, eksperta w dziedzinie motywowania i autora książki „1001 sposobów na nagradzanie pracowników”. Koncepcja ta pojawiła się w 1995 roku, zdobywając początkowo popularność w Ameryce, a później na całym świecie. Obecnie wiele firm, zarówno mniejszych, jak i większych, celebruje to święto, doceniając swoich pracowników. Dzień ten można uczcić na wiele sposobów. Niektóre przedsiębiorstwa wprowadzają różnorodne zwyczaje, takie jak skrócenie czasu pracy, zorganizowanie spotkania, imprezy integracyjnej, lub wręczenie pracownikom upominków.
Można także wykorzystać tę okazję do pokazania, że docenianie pracowników stanowi integralny element wartości firmy, podkreślając, że pracodawcom zależy na kształtowaniu w miejscu pracy atmosfery pełnej zaufania. Firma skupia się na budowaniu relacji, wspieraniu rozwoju zawodowego, dbaniu o równowagę między życiem prywatnym a zawodowym pracowników, promowaniu lojalności i wspólnym dążeniu do osiągnięcia celu. Z tego powodu warto Dzień Doceniania Pracowników obchodzić w firmie codziennie.
Autor: Katarzyna Olszowy – Wojdowska
