Praca w Szwajcarii — oferta dla poliglotów kochających góry i ser?
Dziś prezentujemy kolejny nieoczywisty kraj, jeśli chodzi o kierunek emigracji zarobkowej Polaków. Praca w Szwajcarii może się wydawać świetnym pomysłem. To przecież jeden z najbogatszych krajów w Europie. Z drugiej strony wysokie koszty życia i mnogość języków znacznie utrudnia dobry start. Poznaj razem z nami kraj złożony z 26 kantonów, które różnią się pod kątem używanych języków, systemów podatkowych i edukacji. Przekonaj się, czy praca w Szwajcarii, to idealna opcja dla Ciebie.
Ustna umowa o pracę, 10 listów przy zapisie na siłownię — czyli, formalności w Szwajcarii
Decydując się na pracę w Szwajcarii, należy pamiętać, że nie należy ona do Unii Europejskiej. Jest jednak w strefie Schengen, co oznacza, że podróżowanie i podejmowanie tam pracy nie wiąże się z wieloma formalnościami. Jeśli pracujesz nie dłużej niż trzy miesiące, kwestie formalne załatwia pracodawca. Po tym czasie trzeba zająć się umową o pracę, meldunkiem i ubezpieczeniem. Trudniej jest w przypadku osób samozatrudnionych. Ci muszą udokumentować swój dochód, żeby udowodnić, że są w stanie się utrzymać.
Co ciekawe Szwajcarzy honorują i przestrzegają ustnych umów o pracę. Szwajcaria jest jednak pełna sprzeczności. Chcąc się zapisać do lokalnej siłowni, albo założyć konto w banku, możesz zgromadzić piętrzące się stosy papierologii.
„Niech Was nie zdziwi fakt otrzymania dziesięciu pism wysłanych w sprawie założenia prostego konta w PostFinance, czy też kilku listów z centrum fitness, do którego zapisaliście się na wsi, liczącej trzy tysiące mieszkańców…” — czytamy na łamach Life and Pepper.
Praca w Szwajcarii — kto znajdzie tam zatrudnienie?
Generalnie każdy, kto języków się nie boi. Znajomość języków jest tu kluczowa, ale o tym za moment… Skupmy się najpierw na innych aspektach szukania pracy w Szwajcarii. Samo znalezienie odpowiadającej nam oferty nie jest łatwe. Podobnie jak umowy, informacje na temat wakatów często są przekazywane ustnie, co oczywiście nie oznacza, że nie znajdziemy ogłoszeń np. w internecie.
Jedną z popularnych stron z ofertami pracy jest www.jobs.ch. Znajdziemy tu mnóstwo propozycji, a praktycznie każda zawiera informację o wymaganym języku — taka jest Szwajcaria. Praca tu musi stanowić wyzwanie nawet dla poliglotów. O co chodzi z tym językiem? Już tłumaczymy!
Językowy zawrót głowy
Praca w Szwajcarii oznacza styczność z co najmniej jednym z CZTERECH języków urzędowych. Najpopularniejszy (mówi nim 60% ludności) jest niemiecki. Koniecznie trzeba zauważyć, że szwajcarski niemiecki jest pełen gwar i naleciałości (podobnie jak austriacka odmiana tego języka). Drugim najczęściej używanym językiem jest francuski (20% mieszkańców), trzecim włoski (6,5%), a najrzadziej można się spotkać z retoromańskim (zaledwie 1% Szwajcarów się nim posługuje).
Choć większość Szwajcarów zna język angielski, najczęściej wymagana jest także znajomość minimum jednego z języków urzędowych. Brak tej umiejętności znacznie utrudnia poszukiwanie pracy. Szwajcaria bez języka niemieckiego lub francuskiego jest co najmniej trudnym przeciwnikiem.
Mimo wszystko nie zawsze trzeba znać trzy języki perfekcyjnie. Młodszy specjalista ds. finansów władający angielskim lub niemieckim również znajdzie tu pracę. Takie stanowisko dla osób z nawet niewielkim doświadczeniem oferuje szwajcarska firma energetyczna Alpiq. Średniozaawansowana znajomość niemieckiego lub francuskiego czasem okaże się wystarczająca w przypadku programistów, którzy na co dzień operują w pracy także językiem angielskim. Programista Java z 5-letnim doświadczeniem zarobi nawet 95-125 tys. CHF rocznie (ok. 40 000 zł miesięcznie).
Popracujesz nieco dłużej…
W Szwajcarii pracuje się nieco dłużej niż w krajach UE. Dla pracowników umysłowych norma tygodniowa to 45 godzin, a dla innych 50. Maksymalny dzienny czas pracy to 12,5 godziny. Urlop trwa minimum cztery tygodnie, a pracownicy przed 20 rokiem życia, mają prawo do minimum pięciu tygodni urlopu. Warto zwrócić szczególną uwagę na proponowane warunki, jeśli zatrudniamy się przez biuro pośrednictwa. Zdarza się, że pośrednicy oferują nieco wyższe wynagrodzenie, ale kosztem dni wolnych.
Zarobki — wysokie pensje i brak płacy minimalnej
Podobnie jak w Austrii, minimalne zarobki kształtowane są przez związki zawodowe. Prawo reguluje jednak stawki w sektorze turystycznym, co ma na celu powstrzymanie wyzysku imigrantów. Prawnie zagwarantowana jest także 13. pensja, nawet jeśli pracownik nie jest zatrudniony przez pełny rok (dodatek ten jest wyliczany na podstawie średniej z ostatnich miesięcy roku).
Benefity po szwajcarsku
W odróżnieniu od polskiej mody na liczne benefity, szwajcarskie oferty pracy rzadko podkreślają dofinansowanie zajęć sportowych i kulturalnych czy owocowe czwartki. Najczęściej wspomina się o elastycznych godzinach pracy. Nie ma też, co liczyć na częste integracje, koleżeńskie świętowanie urodzin czy wspólne wyjścia na piwo.
Niektóre firmy proponują nieco więcej dodatkowych korzyści. Specjalista ds. komunikacji cyfrowej w Swiss Life Asset Managers z doświadczeniem może liczyć na dostęp do klubu sportowego, materiały do samodzielnego rozwoju, dni wolne na opiekę nad bliskimi czy rabat na firmowe usługi.
Szwajcarskie banki
Szwajcaria znana jest przede wszystkim ze swoich banków. Neutralność i bardzo rygorystyczna polityka poufności przyciągają klientów już od wielu lat. Praca w Szwajcarii w sektorze bankowości oznacza nie tylko wysokie zarobki, ale także duży prestiż. Jak rozpocząć karierę w szwajcarskim banku?
Jednym z rozwiązań jest rozpoczęcie pracy w polskim oddziale szwajcarskiego banku, po czym podjęcie próby przeniesienia się do placówki w Szwajcarii. Wrocławski oddział Credit Suisse oferuje pracę dla specjalistów z różnych branży (m.in. HR, IT czy ekspertów z zakresu finansów).
Analityk ds. produktów finansowych z dwuletnim doświadczeniem i znajomością języka angielskiego, może liczyć na wiele ciekawych benefitów. Poza typowymi dodatkami, takimi jak prywatna opieka zdrowotna czy ubezpieczenie na życie, pracownicy mogą skorzystać z dodatkowego dnia wolnego. Wśród opcjonalnych benefitów znajdują się też możliwość odbycia kursu językowego i pakiet relokacyjny, co z pewnością ułatwi rozpoczęcie pracy w zagranicznym oddziale Credit Suisse.
Marzenie o pracy w Szwajcarii w może się ziścić także w przypadku osób bez większego doświadczenia zawodowego. Bank UBS prowadzi nabór na stanowisko stażysty w dziale HR w Krakowie. Bezpośrednia współpraca ze szwajcarskim zespołem może okazać się świetnym przygotowaniem do pracy w Szwajcarii w miejscowym oddziale.
Jacy są Szwajcarzy? – kultura pracy w Szwajcarii
Powszechnie wiadomo, że Szwajcaria jest neutralna i według niektórych Szwajcarzy przenikli tą neutralnością do szpiku kości. Wszelkie zmiany i pomysły muszą być dokładnie przedyskutowane, a ton rozmów zawsze jest bardzo wyważony i taktowny — tak, by nikogo nie urazić. Autorka bloga Randki z Frankiem Szwjcarskim — Blanka, tłumaczy mentalność obywateli Szwajcarii:
„Dlaczego w środku szalejącej pandemii Szwajcaria nie zamknęła szkół? Dlaczego zostawiła otwarte stoki narciarskie, mimo że cała Europa solidarnie je zamknęła? Nakazała maseczki w komunikacji, ale nie na otwartej przestrzeni? To typowa polityka szwajcarska. Nie nadepnąć za bardzo na odcisk – tylko tyle, ile się musi. Trochę tak, trochę nie. Zamykamy, ale nie do końca. Jednym przywalimy, ale drugim odpuścimy” —Randki z Frankiem Szwajcarskim.
Szwajcarzy są pracowici, ale nie wychodzą poza zakres swoich obowiązków. Prawo do odpoczynku jest przez nich bardzo szanowane. Choć obywatele tego wielojęzycznego kraju doceniają profesjonalizm i dobrą znajomość języka, są dość mało otwarci na emigrantów. To kolejny argument przemawiający za szukaniem pracy w firmach posiadających oddziały zarówno w Polsce, jak i w Szwajcarii.
Warto zwrócić uwagę, że to, co nam wydaje się przesadnym przywiązaniem do porządku i ładu, może się okazać atutem tego kraju. Szwajcaria jest bardzo czysta, a wspólna przestrzeń jest po prostu zadbana. Te cechy szwajcarów przenoszą się też na kulturę pracy, która jest dzięki temu spokojniejsza, pozbawiona opóźnień i błędów.
Praca w Szwajcarii a rodzicielstwo
Prawo pracy w Szwajcarii nie jest szczególnie łaskawe dla rodziców. Świeżo upieczonym mamom przysługuje zaledwie 14 tygodni urlopu macierzyńskiego (płatne 80% wynagrodzenia). Urlop dla taty, to jedynie dobra wola pracodawcy. Dość drogą i skomplikowaną logistycznie kwestią jest powrót kobiety do pracy.
„Łączenie pracy na 100% z posiadaniem dzieci wymaga niebywałej ekwilibrystyki i – co tu dużo mówić – dużych nakładów finansowych. Żłobki i przedszkola są naprawdę drogie i mało dostępne. Nianie jeszcze bardziej. Szkoły proponują absurdalną przerwę obiadową od 11:45 do 13, a w środy (lub inne dni tygodnia) wolne popołudnia” — podkreśla Joanna Lampka, autorka bloga Szwajcarskie Blabliblu
Efektem takiej polityki jest to, że mamy na ogół nie wracają do pracy bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, albo podejmują pracę w niepełnym wymiarze. Co ważne, w Szwajcarii nie ma odpowiedników polskiego urlopu rodzicielskiego, czy wychowawczego. Nasze kraje różni też to, że dobra szwajcarska pensja, powinna starczyć na utrzymanie rodziny.
Niespecjalnie można liczyć na wsparcie socjalne. Szwajcarzy nie są typowym państwem opiekuńczym. Ewentualne zasiłki np. na dzieci należą się pracującym rodzicom. Na zasiłek dla bezrobotnych czy urlop macierzyński mogą liczyć tylko osoby, które przez określony czas mieszkają i mają pracę w Szwajcarii.
Zderzenie z murem — czyli, działalność gospodarcza w Szwajcarii
Otworzenie własnej firmy w Szwajcarii nie jest szczególnie trudnym zadaniem. Przede wszystkim należy skrupulatnie opracować biznesplan, a także posiadać pozwolenie na pracę. Przy podstawowej formie prowadzenia biznesu (samodzielnej działalności gospodarczej) nie ma konieczności rejestracji działalności (obowiązek taki pojawia się, przy zarobkach powyżej 2300 CHF rocznie i co najmniej trzech stałych klientach).
Mimo tego, wielu wizjonerów zderza się z murem, którym w Szwajcarii jest tradycja. Wiele innowacyjnych i niebanalnych pomysłów przegrywa w zderzeniu z uporządkowaną rzeczywistością i koniecznością spełnienia różnych wymogów formalnych.
Pod okiem pana sąsiada i pani sąsiadki — o zakazach i nakazach w życiu społecznym i zawodowym
Wiele aspektów życia i pracy w Szwajcarii może się wydać emigrantom szokujące. Sporo rzeczy faktycznie chodzi tam, jak w Szwajcarskim zegarku. Obywatele tego kraju szanują porządek i poważnie podchodzą do obowiązku segregowania śmieci. Przytłacza natomiast wspomniana już wcześniej ilość papierologii i faktu, że cała masa komunikacji (ze szkołami czy urzędami) odbywa się za pomocą tradycyjnej poczty.
Szwajcarzy na ogół stawiają na ład i porządek. Nieprzestrzeganie zasad życia społecznego może skutkować ostracyzmem i nieprzychylnymi spojrzeniami sąsiadów. To zamiłowanie do konkretów odnosi się również do pracy. Warto o tym pamiętać tworząc CV i list motywacyjny.
Drożyzna wszędzie — czyli o wydatkach słów parę…
Koszty życia są w miarę adekwatne do zarobków, natomiast ceny atrakcji, restauracji i wszelkiego rodzaju wypoczynku… Te są bajońskie. Wybierając się na rodzinny obiad do restauracji, warto wcześniej sprawdzić miejsce, do którego chcemy się udać.
Wynajem mieszkania na start również bywa problematyczny. Wynajem małego, jednopokojowego mieszkania to koszt nawet 2000 CHF. Kaucja to już europejski standard: trzykrotność czynszu. Jakby tego było mało, mieszkania na wynajem często są nieumeblowane.
Praca w Szwajcarii — dla kogo?
Życie i praca w Szwajcarii może być ciekawym rozwiązaniem dla osób ceniących ład i porządek. Istotna jest także umiejętność dostosowania się do szwajcarskiego stylu życia i otwartość na naukę języka (a nawet bardzo dobrą znajomość jednego z języków urzędowych już przed wyjazdem).
Szwajcaria to piękny kraj, dla ludzi ceniących aktywność i piękne widoki, jednak praca tam niesie za sobą specyficzne trudności, z którymi czasem trudno sobie poradzić. Chcielibyście spróbować życia i pracy w Szwajcarii?
Autor: Diana Zaręba
