Pracodawco – nie stresuj!
Świat polityki i biznesu, w odpowiedzi na coraz częściej pojawiające się wypalenie zawodowe oraz stres w pracy, szuka metod poprawy dobrostanu pracowników. Ostatnio belgijski rząd ogłosił możliwość wprowadzenia 4-dniowego czasu pracy – pracownicy, po uzyskaniu zgody pracodawcy i związków zawodowych, będą mogli przepracować 40 godzin w ciągu 4 dni. To jeden ze sposobów na to, aby dać pracownikom więcej elastyczności oraz możliwość odpoczynku podczas dłuższego weekendu, co ma na celu zmniejszenie ich stresu i podniesienie satysfakcji z pracy, a przez to również efektywności.
Stres to nieodłączna część pracy
Nie ma wątpliwości, że nieodłączną częścią pracy zawodowej jest stres – może mieć on różne nasilenie, częstotliwość występowania, pozytywny lub negatywny wpływ na pracowników oraz na jakość wykonywanej pracy. Najczęściej występującymi stresorami związanymi z miejscem pracy są:
- przeciążenie umysłowe i fizyczne,
- presja czasu,
- monotonia,
- niedostosowywanie zadań do kompetencji pracownika,
- niesprawiedliwe traktowanie przez przełożonych,
- negatywna atmosfera,
- zły styl zarządzania
- brak wsparcia.
Przy tak zintensyfikowanej liczbie potencjalnych, ale negatywnych, sytuacji poważnym błędem pracodawców, kierownictwa i członków zespołów HR byłoby ignorowanie stresorów oraz poziomu stresu odczuwanego przez pracowników.
Co stres robi pracownikowi?
Stres w pracy zawodowej przekłada się na interesy i rozwój organizacji. W ujęciu jednostkowym chroniczne odczuwanie stresu prowadzi do wypalenia zawodowego, zaburzeń zdrowia psychicznego i problemów w życiu osobistym – nie da się oddzielić tych indywidualnych konsekwencji od funkcjonowania pracowników w miejscu pracy. Pracownik chronicznie zestresowany pracuje mniej wydajnie i jest bardziej narażony na konieczność korzystania ze zwolnień lekarskich. Taki stan emocjonalno-poznawczy wpływa na spadek zaangażowania w pracę, negatywną atmosferę w zespole, może powodować również wzrost liczby skarg od współpracowników i klientów oraz wpływać na wizerunek firmy.
Jednym z najbardziej dotkliwych skutków stresu w pracy jest wypalenie zawodowe charakteryzujące się wyczerpaniem psychicznym, emocjonalnym i poznawczym, uniemożliwiającym czerpanie satysfakcji z pracy czy wykonywanie swoich obowiązków z zaangażowaniem. To skrajna forma konsekwencji chronicznego doświadczania stresu, dlatego współczesne organizacje powinny podejmować jak najwięcej działań profilaktycznych, aby ograniczyć ryzyko rozwoju wypalenia. Pracownik wypalony nie tylko staje się niezadowolony ze swojej pracy, ale także przestaje mu zależeć na wartościach firmy, dobrej atmosferze w zespole oraz satysfakcji klientów.
Stres a efektywność pracownika – co mówią statystyki?
Badania przeprowadzone na losowej próbie 425 pracowników sektora prywatnego i publicznego jasno pokazały, że produktywność pracowników wiąże się z dwoma czynnikami – stresem oraz satysfakcją – zwiększony stres prowadzi do zmniejszenia produktywności.
W 2018 roku Hays Poland przeprowadziło badanie dotyczące licznych aspektów satysfakcji z pracy. Okazało się, że aż 74% pracowników z grupy 3200 respondentów odczuwa negatywne konsekwencje zbyt dużego stresu doświadczanego w miejscu pracy. Jakie to mogą być konsekwencje? Osoby w stanie chronicznego stresu częściej doświadczają problemów zdrowotnych i tracą energię do działania. Początkowo stres w niektórych sytuacjach może działać mobilizująco, jednak z czasem prowadzi do wyczerpania sił oraz spadku motywacji. Pracownikowi może brakować również skupienia, co jest konieczne do uzyskania efektywności – stres wzmaga zamartwianie się i ruminowanie (skupianie się na powtarzających się negatywnych myślach i rozpamiętywaniu powracających wspomnień), a to pogarsza stan emocjonalny i nie pozwala skupić się na obowiązkach zawodowych. Dodatkowo pozostawanie pod wpływem wysokiego poziomu stresu prowadzi do obniżenia kreatywności, która jest istotną cechą na wielu stanowiskach i sprzyja podejmowaniu wyzwań.
Stres pracowników to koszt dla firmy
Większość pracowników doświadcza negatywnej relacji ze stresem – chroniczny stres o dużym natężeniu, postrzegany jako coś zagrażającego i destabilizującego, prowadzi do licznych problemów zdrowotnych. Najbardziej dotkliwym skutkiem dla organizacji i jej efektywności są zwolnienia i absencje prowadzące do rotacji pracowników. Konieczność zatrudnienia nowych osób bądź przeszkolenia już pracujących w firmie, ale potrzebujących wsparcia w zakresie wykonywania nowych obowiązków, to zazwyczaj wysoki koszt dla organizacji – finansowy i czasowy. Problemy zdrowotne i pozostawanie pod wpływem dużego stresu mogą wywoływać także duże napięcia w zespole. Osoby przepracowane, wypalone i zestresowane nie mają zasobów, by dbać o dobre relacje ze współpracownikami, co wpływa na pracę całej organizacji, a dodatkowo może być znaczącym stresorem dla innych pracowników.
Psychologiczne wsparcie to klucz do dobrostanu
Na szczęście w obliczu wysokiego poziomu stresu u pracowników organizacje nie są bezradne – istnieje szereg systemowych działań, które firma może wprowadzić i które realnie wpływają na pracowniczy dobrostan.
Najważniejszym działaniem, które powoli staje się standardem, jest zapewnienie pracownikom wsparcia psychologicznego opłacanego z firmowego budżetu. Pomoc psychologa w miejscu pracy może przyjmować różne formy – od prowadzenia warsztatów na temat stresu i profilaktyki wypalenia zawodowego po indywidualne konsultacje psychologiczne lub psychoterapeutyczne z pracownikami. To, jakiej formy pomocy potrzebuje organizacja i osoby zatrudnione, zależy od charakteru pracy, presji i odpowiedzialności ciążącej na zespole czy atmosfery panującej wśród współpracowników. Niekiedy dobrą formą wsparcia są szkolenia, które mają na celu zintegrowanie osób pracujących nad jednym projektem i doprowadzenie do większej efektywności pracy, a w innych przypadkach potrzebna jest indywidualna psychoterapia. W Polsce kompleksową usługę pomocy psychologicznej dla organizacji świadczy Mindgram – platforma online dla pracodawców, pracowników i ich rodzin.
Mniejsze działania też mają znaczenie
Jakie inne formy wsparcia ma do dyspozycji pracodawca i zespół menedżerski? Działania, które można podjąć, by wzmacniać dobrostan pracowników i obniżać ich poziom stresu, to np.:
- organizowanie zajęć sportowych bądź umożliwienie pracownikom bezpłatnego/niskopłatnego dostępu do siłowni i klubów fitness (np. karta Multisport);
- zapewnienie w miejscu pracy wygodnej przestrzeni pozwalającej na odpoczynek i regenerację podczas przerw,
- przeprowadzanie anonimowych ankiet pracowniczych umożliwiających szybkie orientowanie się w obecnych problemach zespołu i podejmowanie działań naprawczych (np. zorganizowanie wyjazdu integracyjnego itp.).
Mając na uwadze stres pracowniczy, warto pamiętać, że właściciele i zespół menedżerski organizacji mają wpływ na dobrostan pracowników i powinny wprowadzać działania chroniące osoby zatrudnione przed negatywnymi konsekwencjami stresu i wypaleniem zawodowym. To ważne, by zrozumieć, że stres pracownika przekłada się nie tylko na jego indywidualny kawałek firmowego ogródka, ale i na całe firmowe plony.
Autor: Jakub Zieliński
Co-founder & CEO Mindgram. Ma ponad 20-letnie doświadczenie w budowie i zarządzaniu największymi internetowymi markami konsumenckimi. Jest specjalistą ds. zdrowia cyfrowego oraz współzałożycielem wielu serwisów tematycznych. To częsty prelegent na konferencjach poświęconych tematyce zdrowia cyfrowego oraz ekspert i mentor w Parlamencie Europejskim