Co czeka za horyzontem? – 69 mln nowych miejsc pracy w ciągu najbliższych pięciu lat
Odpowiadamy na najważniejsze pytania dotyczące sektora zatrudnienia, prezentując wnioski z raportu „Future of Jobs Report 2023” oraz innych tegorocznych publikacji, analizujących najważniejsze trendy związane z rynkiem pracy. Czy liczba miejsc pracy wzrośnie, czy spadnie? Które umiejętności będą poszukiwane przez pracodawców? Jaka przyszłość czeka pracę zdalną?
Treść raportu „ Future of Jobs Report 2023 ”, jest dostępna tutaj.
Ostatnie lata były pełne wydarzeń, które miały ogromny wpływ zarówno na przedsiębiorstwa, jak i całe społeczeństwo. Długofalowy wpływ pandemii COVID-19 na gospodarkę, szybki rozwój innowacyjnych technologii, globalne ocieplenie oraz obawy związane z potencjalnym kryzysem ekonomicznym – to tylko niektóre z nowych wyzwań, z którymi musimy się zmierzyć. Te różnorodne czynniki mają wpływ na wiele aspektów naszego życia, w tym na niezwykle istotny obszar, jakim jest sektor zatrudnienia. Dlatego nie jest zaskakujące, że eksperci z całego świata starają się przewidywać, jakie zmiany czekają rynek pracy w najbliższej przyszłości.
Nad tym tematem pochylili się eksperci z World Economic Forum (WEF). To organizacja non-profit, odpowiedzialnej za m.in doroczne Światowe Forum Ekonomiczne w Davos. Swoje wnioski przedstawili w tegorocznym raporcie „Future of Jobs Report 2023”.
„Mam nadzieję, że przedstawione w tym raporcie dane przyczynią się do zwiększonej perspektywy, której celem będzie lepsze przygotowanie pracowników, firm, rządów, edukatorów oraz społeczeństwa na nadchodzące zmiany i możliwości. Chcemy, aby umożliwiła im skuteczne radzenie sobie z tymi przemianami społecznymi, ekologicznymi i technologicznymi” – mówi Saadia Zahidi, dyrektorka zarządzająca w World Economic Forum.
Nadchodzi era AI – jak innowacyjne technologie zmienią rynek pracy
Jednym z najbardziej medialnych tematów w ostatnim roku jest na pewno dynamiczny rozwój innowacyjnych technologii, a w szczególności sztucznej inteligencji. Jeszcze kilka lat temu ciężko było przypuszczać, że takie rozwiązanie jak Chat GPT powstanie tak szybko, oraz że będzie dostępne dla każdego użytkownika internetu już w 2023 r. Dlatego wielu ekspertów z obszaru HR zastanawia się nad wpływem technologii AI na rynek pracy. Czy powinniśmy się obawiać, że maszyny zabiorą nam pracę?
Autorzy „Future of Jobs Report 2023” przepytali prawie 800 firm z różnych rynków, reprezentujących ponad 11,3 miliona pracowników na całym świecie o ich podejście i doświadczenia z innowacyjnymi technologiami. Okazało się, że ponad 75 proc. z nich planuje wdrożyć rozwiązania oparte na big data, chmurze obliczeniowej oraz wspomnianej sztucznej inteligencji już w ciągu najbliższych pięciu lat. Trzeba jednak podkreślić, że niekoniecznie oznacza to masową likwidację miejsc pracy.
„Automatyzacja procesów w firmach jest wprowadzana w wolniejszym tempie, niż wcześniej przewidywano. Obecnie organizacje szacują, że 34 proc. wszystkich zadań związanych z działalnością biznesową jest wykonywanych przez maszyny, a pozostałe 66 proc. nadal przez ludzi” – czytamy w raporcie.
Te dane mogą oznaczać, że innowacje będą raczej wspierać pracowników w ich codziennych czynnościach, a nie całkowicie ich wyręczać. Przynajmniej w najbliższych latach. Oczywiście należy się spodziewać, że wiele obecnych zawodów zniknie. Jednak na ich miejsce pojawi się dużo nowych stanowisk związanych z obsługą nowych technologii.
Poznaj zawody przyszłości
Wiele osób stojących na początku swojej kariery, często zastanawiają się, w jakiej branży rozpocząć swoją drogę zawodową. Raport World Economic Forum wskazuje sektory, w których nastąpi wzrost ilości stanowisk w najbliższych latach. Będzie można go zaobserwować głównie w obszarach związanych z rozwojem innowacyjnych technologii, ale również m.in. w rolnictwie.
Sektory, w których odnotujemy wzrost ilości miejsc pracy według raportu WEF:
• Analityka dużych zbiorów danych (Big Data)
• Zarządzanie środowiskowe
• Szyfrowanie i bezpieczeństwo danych
• Branża edukacyjna (nauczyciele, trenerzy, edukatorzy online)
• Rolnictwo (operatorzy maszyn rolniczych, specjaliści ds. zrównoważonego rolnictwa)
• Handel elektroniczny
• Transformacja cyfrowa
• Marketing i strategia komunikacji cyfrowej
Niestety, prognozy wskazują także na straty w niektórych branżach. Stanowiska administracyjne oraz tradycyjne role związane z bezpieczeństwem, przemysłem i handlem są narażone na największe ryzyko. Kasjerzy, kontrolerzy biletów, osoby wprowadzające ręcznie dane do systemu, pracownicy księgowi i płacowi, sekretarze administracyjni i wykonawczy – te zawody mogą zniknąć w wyniku postępującej cyfryzacji i automatyzacji.
Ogólnie szacuje się, że do 2027 r. zaobserwujemy wzrost 69 milionów miejsc pracy oraz zlikwidowanie ok. 83 milionów stanowisk, które przestaną być niezbędne do funkcjonowania firm – oznacza to 2 proc. spadek netto.
Kluczowe kompetencje w najbliższych latach – przygotuj się na zmiany
Jakie cechy oraz umiejętności będą cenione przez pracodawców w najbliższych latach? Zapytani przez WEF przedsiębiorcy wskazują myślenie analityczne oraz kreatywne jako kluczowe cechy. Wzrośnie również znaczenia kompetencji cyfrowych, a obycie z nowoczesnymi technologiami stanie się kluczowe dla pracodawców. Jeśli chodzi o umiejętności, które będą tracić na znaczeniu dla pracodawców, wskazano pisanie, matematykę, sprawność manualną oraz precyzję.
Jakich cech pracodawcy będą szukać u potencjalnych kandydatów?
• Myślenie analityczne i kreatywne
• Kompetencje cyfrowe
• Odporność na stres
• Elastyczność
• Motywacja i samoświadomość
• Ciekawość i chęć rozwoju
Należy dodać, że te wszystkie zmiany wpłyną również na ogólne podejście do zatrudniania i szkolenia pracowników.
„Przedsiębiorstwa koncentrują się na szkoleniu i zwiększaniu kompetencji swoich zespołów, zamiast polegać na ciągłym zatrudnianiu i zwalnianiu. Jest to pozytywny krok, który może pomóc w zachowaniu zatrudnienia i dostosowaniu się do dynamicznie zmieniającego się rynku pracy, wyposażając pracowników w umiejętności potrzebne do pracy w erze nowoczesnych technologii” – czytamy w raporcie WEF.
Wzrost oczekiwań pracowników – przyszłość pracy zdalnej
Mówiąc o przyszłości pracy, należy również przedstawić perspektywę samych pracowników. Wielu ekspertów wskazuje, że relacja pomiędzy zatrudnionym a pracodawcą przeszła w ostatnich latach dużą zmianę. Teraz to firmy konkurują o talenty, a nie pracownicy o stanowiska. Wiele spółek ma problemy ze znalezieniem odpowiednich specjalistów na rynku. Muszą w pewnym sensie kusić potencjalnych pracowników za pomocą różnych benefitów, np. karty sportowej, czy prywatnej opieki zdrowotnej. Trzeba jednak podkreślić, że ten trend dotyczy głównie osób posiadających odpowiednie kwalifikacje.
Warto wspomnieć o pracy zdalnej, która najprawdopodobniej nie będzie traciła na popularności. Zgodnie z badaniem Deloitte „Global Human Capital Trends 2023” – aż 64 proc. pracowników na całym świecie rozważyłoby znalezienie nowej pracy, jeśli ich pracodawca chciałby, aby wrócili do biura na pełny etat. Dlatego wydaje się, że firmy muszą dbać o odpowiedni model miejsca pracy, dostosowany do potrzeb pracowników. Najprawdopodobniej podtrzyma to trend popularności pracy zdalnej i hybrydowej, a także zwiększy znaczenie czynników związanych z work-life balance,
„Idealne środowisko pracy to nie tylko fizyczna przestrzeń dyktowana tradycją, prawem lub koniecznością — ale miejsce, gdzie praca jest najlepiej wykonywana. Organizacje muszą stawiać czoła tradycyjnym granicom i projektować środowiska fizyczne, cyfrowe lub hybrydowe, które odpowiadają zróżnicowanym potrzebom, jednocześnie szanując preferencje pracowników oraz innym celom, takim jak kultura, wspólnota i praca zespołowa” – tłumaczą autorzy raportu Deloitte.
Zdrowie psychiczne to jedno z kluczowych wyzwań
Jedną z ważnych kwestii, związanych z potrzebami pracowników jest bez wątpienia temat zdrowia psychicznego. Dane z raportu „State of Workforce Mental Health Report”, opracowanym przez ekspertów firmy Lyra, pokazują, że 86 proc. pracowników zmagało się z co najmniej jednym problemem zdrowia psychicznego w ciągu ostatniego roku. Obejmowały one takie kwestie jak stres, problemy związane z relacjami, chroniczna depresja, lęki, zaburzenia związane z używaniem substancji oraz myśli samobójcze. Jednakże tylko 33 proc. respondentów stwierdziło, że otrzymało wsparcie w zakresie zdrowia psychicznego od swojego pracodawcy.
„Ważną przeszkodą jest stygmatyzacja związana ze zdrowiem psychicznym. Pomimo że coraz więcej osób rozmawia o tym w miejscu pracy, wielu pracowników wciąż obawia się, że ujawnienie swoich problemów zdrowia psychicznego lub diagnozy może zagrozić ich reputacji, relacjom lub stanowisku pracy” – czytamy w raporcie Lyra.
Warto wspomnieć też o badaniu „Impact of Long Working Hours on Mental Health” opracowanych przez profesora Xinxin Ma. Skupia się ono osobach pracujących na rynku chińskim, który jest znany z dużych wymagań firm wobec swoich pracowników. 46 proc. respondentów doświadczało długich godzin pracy od 2014 do 2018 roku. Wyniki potwierdziły, że długie godziny pracy mogą zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia problemów ze zdrowiem psychicznym.
ESG na dłużej w firmach – przyszłość sektora zatrudnienia
Kolejną kwestią, której znaczenie będzie wzrastać w najbliższych latach, jest oczywiście uwzględnianie czynników ekologicznych i społecznych w działalnościach firm. 80 proc. przedsiębiorców ankietowanych przez World Economic Forum powiedziało, że ich firmy będą dążyć w kierunku szerszego zastosowanie standardów ESG. Większość z nich będzie również rozwijać swoje programy DEI (Diversity, Equity, Inclusion). W najbliższych latach będą priorytetowo traktować: kobiety (79 proc.), młodzież poniżej 25 roku życia (68 proc.) i osoby niepełnosprawne (51 proc.), dążąc do tworzenia bardziej różnorodnych, sprawiedliwych i inkluzywnych środowisk pracy.
Istnieje wiele wyzwań, które czekają na zarówno przedsiębiorców, jak i samych pracowników. Wszyscy musimy aktywnie działać, by być gotowym na zmiany, które nadejdą w najbliższych latach. Rozwój innowacji, wzrost znaczenia kompetencji cyfrowych, dbanie o satysfakcję i zdrowie zespołów – to tylko część wyzwań, z jakimi będą musiały mierzyć się firmy oraz społeczeństwo.
Autor: Adam Łaba
Źródła:
- World Economic Forum: The Future of Jobs Report 2023
- Lyra: State of Workforce Mental Health Report
- Xinxin Ma: Impact of Long Working Hours on Mental Health
- Trendy HR 2023| Deloitte Global Human Capital Trends 2023
Zobacz również:
