Sytuacja na rynku startupów – czy polskie „jednorożce” są zagrożone?
Innowacyjne technologie, będące sercem wielu młodych firm, odgrywają istotną rolę w kształtowaniu nowoczesnej gospodarki. To właśnie dlatego startupy są kluczem do zdrowego rozwoju każdego państwa. Przyjrzeliśmy się bliżej aktualnym trendom, wyzwaniom oraz perspektywom rozwoju dla dopiero zaczynających swoją drogę na rynku przedsiębiorców. Sprawdziliśmy również, jak wygląda sytuacja jednego z najbardziej znanych polskich startupów – Brainly, który w ostatnich latach zdobył ogromne uznanie na arenie międzynarodowej.
Znaczenie startupów dla rozwoju gospodarki jest nie do przecenienia. Przyczyniają się one do tworzenia nowych miejsc pracy oraz zwiększania konkurencyjności na rynku. Innowacyjne podejście do biznesu często prowadzi do wzrostu efektywności i produktywności w różnych sektorach gospodarki. Startupy stymulują również rozwój technologiczny i są motorem napędowym dla badań i rozwoju (R&D). W dłuższej perspektywie, sukcesy takich firm mogą przyciągać zagranicznych inwestorów i kapitał, co dodatkowo wzmacnia gospodarkę krajową. Dlatego warto wspierać startupy i tworzyć odpowiednie środowisko dla ich zdrowego rozwoju, zapewniając im szanse na długofalowy sukces. Sprawdziliśmy stan tego obszaru w Polsce.
Brainly – najsłynniejszy polski startup wyszedł z kryzysu?
Na początku przyjrzyjmy się aktualnej sytuacji jednego z najbardziej znanych polskich startupów – Brainly. Firma zdobyła międzynarodowe uznanie dzięki stworzeniu innowacyjnej platformy edukacyjnej, umożliwiającej uczniom wymianę wiedzy i wzajemne wsparcie w nauce. Sukces Brainly jest przykładem, jak polskie startupy mogą osiągać globalne sukcesy, wpływając na rozwój zarówno lokalnej, jak i światowej gospodarki. Więcej o początkach startupu możesz dowiedzieć się z artykułu Magazynu Rekruter.
W ostatnich latach docierały jednak do nas niepokojące wieści dotyczące sytuacji w Brainly. W 2023 roku miały miejsce spore redukcje etatów – zwolniony został m.in. prawie cały zespół, operujący w Indiach. Zarząd uzasadnił takie decyzje brakiem odpowiednich zwrotów z inwestycji.
Zwracam się do was, aby przekazać trudne wieści. Zdecydowałem się zredukować naszą siłę roboczą o około 30 proc., co nastąpi w ciągu najbliższego miesiąca. Niestety, pomimo ostatnich udanych wypuszczeń nowych produktów, doszliśmy do punktu, w którym musimy podjąć działania w celu optymalizacji naszych inwestycji – napisał wówczas Michał Borkowski, CEO, Brainly w oświadczeniu, skierowanym do pracowników startupu.
Warto zauważyć, że zwolnienia w Brainly były związane z ogólnoświatowym trendem redukcji etatów w startupach i mniejszych firmach, który rozpoczął się od załamania na rynku amerykańskim. Trwa ona zresztą do dzisiaj, czego przykładem były masowe zwolnienia w krakowskim oddziale Aptiv.
Nie wszyscy zwolnieni pracownicy Brainly byli usatysfakcjonowani z wyjaśnień zarządu. Niektórzy z nich zarzucili firmie, że to jej nieodpowiedzialne decyzje strategiczne spowodowały redukcje etatów.
Po trudnym poprzednim roku sytuacja w Brainly jednak się ustabilizowała. Po początkowej fali zwolnień nie słyszeliśmy więcej o redukcji etatów. Platforma osiągnęła także znaczące sukcesy, zajmując drugie miejsce pod względem liczby pobrań aplikacji, zaraz po Duolingo. Dodatkowo magazyn Time umieścił Brainly na liście najlepszych platform edukacyjnych na świecie, co potwierdza jej znaczenie w sektorze edukacji online. Może to sugerować, że najsłynniejszy polski jednorożec wyszedł z kryzysu obronną ręką.
Sytuacja polskich startupów
Spójrzmy teraz na szerszy obraz sytuacji na rynku młodych przedsiębiorstw. Z raportu NCBR (Narodowego Centrum Badań i Rozwoju) wynika, że w Polsce działa ponad 3300 start-upów, z których większość funkcjonuje na rynku poniżej pięciu lat. Zaledwie 3 proc. z nich działa powyżej dziesięciu lat, co sugeruje, że niewiele polskich start-upów utrzymuje konkurencyjność na dłuższą metę. Ponad 50 proc. polskich start-upów zatrudnia mniej niż 10 osób. Branże i specjalizacje, które dominują wśród polskich start-upów, to głównie software, medtech, AI, hardware i deep tech.
Pozytywne informacje płyną natomiast z zestawienia fundacji Startup Poland Sytuacja przychodowa polskich start-upów jest obecnie lepsza niż przed rokiem. Ponad połowa (51 proc.) start-upów generuje zdecydowanie większe przychody niż w ubiegłym roku, a 26 proc. osiąga przychody nieco lepsze niż przed rokiem. Dla 8 proc. sytuacja przychodowa jest taka sama jak w 2022 roku. To wskazuje na rosnącą stabilność i rozwój finansowy młodych przedsiębiorstw w Polsce, mimo wcześniejszych trudności.
Jeśli chodzi o finansowanie zewnętrzne, najczęściej wskazywane są krajowe fundusze VC (Venture Capital), z których wsparcia skorzystało 25 proc. badanych firm. Finansowanie z zagranicznych funduszy VC otrzymało 8 proc. startupów. Startupy są także często finansowane przez tzw. aniołów biznesu – czyli prywatne osoby inwestujące kapitał w start-upy na wczesnym etapie rozwoju. Wsparcie krajowych aniołów biznesu uzyskało 24 proc. badanych, a zagranicznych 7 proc. Te dane pokazują, że polskie start-upy coraz częściej korzystają z różnorodnych źródeł finansowania, co może przyczynić się do ich długoterminowego sukcesu i wzrostu na konkurencyjnym rynku.
Eksperci ze Startup Poland zapytali również same start-upy o największe szanse dla młodych przedsiębiorców. Nie dziwi fakt, że to sztuczna inteligencja została wskazana jako kluczowa technologia, która może przyczynić się do sukcesu młodych przedsiębiorstw. Badani wskazali również rozwiązania oparte na deeptech oraz IoT (internet rzeczy) jako istotne obszary, mogące przyczynić się do wzrostu konkurencyjności młodych firm.
Spojrzenie w przyszłość
Młodzi polscy przedsiębiorcy muszą stawić czoła licznym wyzwaniom. Według raportu Startup Poland największe trudności, z jakimi się borykają, to niestabilność regulacyjna, wysokie koszty zatrudnienia pracowników oraz zła komunikacja z inwestorami. Wszystkie te elementy mogą stanowić kluczowe przeszkody w rozwoju startupów.
To, że Polska nie jest jeszcze idealnym środowiskiem dla młodych przedsiębiorców, potwierdzają także międzynarodowe rankingi. W Global Innovation Index, będącym jednym z najważniejszych indeksów związanych ze startupami, Polska zaliczyła regres, spadając z 38 miejsca w 2022 roku na 41 miejsce w 2023 roku. Wskazuje to na konieczność wprowadzenia dalszych reform i wsparcia, aby uczynić kraj bardziej przyjaznym miejscem dla innowacji i przedsiębiorczości.
Pomimo wielu trudności, Polska stale powiększa swój startupowy ekosystem. W ostatnich latach obserwujemy rosnące zainteresowanie polskich przedsiębiorców innowacyjnymi rozwiązaniami, co przekłada się na wzrost liczby nowo powstających firm technologicznych. Start-upy w Polsce, mimo ogromnych wyzwań, pokazują swoją zdolność do adaptacji i innowacyjności, co jest kluczowe dla rozwoju naszej gospodarki.
