Czy Polacy mogą pracować elastycznie i są gotowi na Work-life fit, nowy trend na rynku pracy?
Jeden z najnowszych światowych trendów na rynku pracy – work-life fit – powoli wkracza do Polski. Wśród jego głównych założeń i wyróżników można wymienić m.in. dowolność wyboru modelu pracy oraz elastyczne podejście do czasu i godzin realizacji projektów. Według raportu „Aktualny model pracy w firmach a system pracy work-life fit”, przygotowanego przez SW Research na zlecenie platformy rekrutacyjnej Talent Place, tylko 10 proc. firm daje swoim pracownikom wybór, czy chcą pracować stacjonarnie, hybrydowo czy zdalnie. W przypadku połowy podmiotów pracownicy mają ustalone odgórnie godziny realizacji zadań, a w 70 proc. firm są oni zawsze rozliczani z liczby godzin poświęconych na swoje obowiązki.
- Jedynie 25 proc. firm w Polsce pozwala swoim pracownikom na pracę zdalną, a 18 proc. na pracę w modelu hybrydowym. W co drugiej firmie model pracy jest odgórnie ustalony przez pracodawcę.
- Pracownicy większości firm (61 proc.) mają odgórnie ustalony czas pracy, natomiast w 30 proc. firm możliwość wyboru ram czasowych pracy zależy od stanowiska.
- Co trzeci badany (30 proc.) deklaruje, że obowiązki zawodowe utrudniły mu zmianę miejsca zamieszkania. Taki sam odsetek wskazuje, że praca była przeszkodą w rozpoczęciu lub kontynuowaniu nauki, a dla 24 proc. respondentów także w założeniu rodziny lub rodzicielstwie.
- Pracownicy pytani o pożądane benefity, które wspierałyby opiekę nad dzieckiem i/lub ich prywatne cele, wymieniali najczęściej: dopłaty do wakacji (42 proc.), elastyczny czas pracy (39 proc.), dodatkowe dni urlopu (34 proc.), bony na zakupy (34 proc.) czy możliwość regulowania czasu pracy (30 proc.).
Wprowadzenie zdalnego, a następnie hybrydowego modelu pracy do firm na całym świecie, było niewątpliwie jednym z efektów pandemii COVID-19. Jak wynika z badania „Aktualny model pracy w firmach a system pracy work-life fit”, przeprowadzonego przez SW Research na zlecenie platformy rekrutacyjnej Talent Place, obecnie mniej niż połowa firm w Polsce daje swoim pracownikom możliwość pracy zdalnej (25 proc.) lub hybrydowej (18 proc.). Co więcej, w co drugiej firmie (51 proc.) model pracy jest ustalany odgórnie przez pracodawcę.
W przypadku 39 proc. firm możliwość wyboru modelu pracy zależy od stanowiska, a w 10 proc. decyzja zależy od woli pracownika. Badanie wskazuje również, że w 82 proc. firm praca odbywa się w stałych i powtarzalnych godzinach, a tylko w blisko co piątej organizacji (19 proc.) obowiązuje stały czas pracy, ale z elastycznymi godzinami jej rozpoczęcia, np. między 8:00 a 10:00. Ponadto, w 67 proc. firm pracownicy zawsze są rozliczani z tego, ile godzin w ciągu pracy poświęcają faktycznie na swoje zadania, ale w 31 proc. organizacji czasem takie działanie się pomija. Prawie połowa pracowników (48 proc.) uważa za bardziej sprawiedliwe traktowanie w oparciu o efekty pracy, ale aż 44 proc. rozpatruje w ten sposób rozliczenie czasu, w którym wykonało się swoje zadania.
Wpływ obowiązków zawodowych na inne aktywności życiowe
Z naszego badania wynika, że pracownicy nie mogą liczyć na elastyczność ze strony pracodawców, a większość z nich ma narzucony model i stałe godziny pracy. Z tego powodu przeważnie są oni rozliczani z przepracowanego czasu, a nie zrealizowanych zadań. Mała elastyczność miejsca pracy często wpływa negatywnie na życie osobiste pracowników, którzy ze względu na pracę muszą rezygnować ze swoich prywatnych celów. Tego typu sytuacje doprowadzają często do szybszego wypalenia, frustracji pracowników. Natomiast dla firm – do mniejszej efektywności i zwiększonej rotacji kadr – skomentował Przemysław Kadula, CEO Talent Place.
Na potwierdzenie tych słów warto wskazać, że blisko co trzeci badany (30 proc.) deklaruje, że obowiązki zawodowe utrudniły mu zmianę miejsca zamieszkania. Głównymi przyczynami tego były mało elastyczne miejsce pracy (47 proc.) bądź kwestie finansowe (41 proc.). Ponadto, 30 proc. respondentów wskazuje, że obowiązki zawodowe utrudniły podjęcie bądź kontynuowanie nauki. Najważniejsze powody tego to: mało elastyczny czas (45 proc.) lub mało elastyczne miejsce pracy (42 proc.). Ograniczenie w zakresie założenia rodziny lub rodzicielstwa deklaruje prawie co czwarty badany (24 proc.), a co trzeci uczestnik badania (36%) wskazuje również, iż praca utrudniała rozwijanie zainteresowań.
Udogodnienia i sprawy prywatne w godzinach pracy
To samo tyczy się udogodnień dla pracowników. Możliwość realizowania prywatnych celów ułatwia 37 proc. firm, ale taki sam odsetek podmiotów nie wspiera tego w szczególny sposób. Występujące benefity zwykle polegają na dofinansowaniu do kursów i szkoleń (51 proc.), zapewnieniu możliwości pracy zdalnej (49 proc.), pożyczkach pracowniczych (31 proc.) czy możliwości regulowania czasu pracy (29 proc.). Podobnie jest w przypadku załatwiania spraw prywatnych w trakcie czasu pracy – w 49 proc. firm jest to dozwolone jedynie w wyjątkowych przypadkach. Sami pracownicy pytani o ewentualne benefity w pracy, które wspierałyby opiekę nad dzieckiem i/lub ich prywatne cele, wymieniali najczęściej: dopłaty do wakacji (42 proc.), elastyczny czas pracy (39 proc.), dodatkowe dni urlopu (34 proc.), bony na zakupy (34 proc.) czy możliwość regulowania czasu pracy (30 proc.).
Work-life fit – światowy trend w sposobie pracy
Odpowiedzią na współczesne wyzwania na rynku pracy, ale też wśród samych pracowników może być koncepcja work-life fit, która polega nie tylko na możliwości pracy z dowolnego miejsca, w różnych godzinach, ale też bardziej elastycznego podejścia do formy świadczenia obowiązków, skupienie uwagi na efektach, a nie na czasie pracy. Chodzi tu o takie tworzenie kultury organizacyjnej pracy, która ułatwia łączenie życia zawodowego z osobistym i daje wybór.
Takie podejście powoduje, że pracownicy są bardziej zaangażowani, mniej zestresowani, zdrowsi i lepiej skupieni na swoich obowiązkach w momencie, gdy poświęcają swój czas na pracę. To również wymierne korzyści dla pracodawców – większa lojalność pracowników, kreatywność czy efektywność. Pandemia pokazała, że potrafimy pracować zdalnie i jest to bardzo wydajne. Takie podejście wymaga jednak większej elastyczności i zaufania. Niezadowolenie z przymusu powrotu do biura będzie skutkowało zwiększoną rotacją, a to generuje niepotrzebne dodatkowe koszty po stronie pracodawcy – wskazuje Przemysław Kadula.
Adaptacja modelu work-life fit w Polsce – to już powoli się dzieje
Jak wynika z badania, 18 proc. respondentów wykazuje się znajomością trendu work-life fit, przy znajomości work-life balance na poziomie 29 proc. wszystkich respondentów. Po zaznajomieniu się z założeniami obu koncepcji, 39 proc. pracowników wskazało work-life fit jako tę preferowaną (21 proc. wybrało work-life balance.
Taki sam procent respondentów (27) w równym stopniu wskazał work-life fit, jak i work-life balance, w zakresie tego, który z tych modeli bardziej pasuje do opisu obecnych relacji pracownika między życiem zawodowym a prywatnym. Natomiast 29 proc. odpowiedziało, że oba te modele pasują do ich sytuacji w równym stopniu. Zwolennicy koncepcji work-life fit wśród głównych jej zalet wymieniają możliwość wprowadzenia harmonii między życiem zawodowym a prywatnym (51 proc.), wskazujących na work-life fit jako bardziej im odpowiadający. Dodatkowo pracują oni wydajniej, gdy nie czują na sobie presji przełożonych (48 proc.), świadczy to o zaufaniu, jakim pracodawca obdarza pracowników (42 proc.).
Przeciwnicy work-life-fit za główny powód podają chęć pracy wg. ściśle ustalonego planu (39 proc.), przyzwyczajenie do obecnego modelu (35 proc.) lub obawę przed chaosem między życiem zawodowym a prywatnym (32 proc.). Jako najważniejsze rozwiązanie, jakie powinna wdrożyć organizacja według badanych w ramach work-life fit wskazują oni przede wszystkim na elastyczny czas pracy (1/3 wymieniła tę cechę jako pierwszą), jasne i sprecyzowane cele dla pracowników (24 proc. na 1 miejscu), elastyczne miejsce pracy (18 proc.), kulturę pracy (16 proc.).
Chociaż znajomość idei work-life fit nie jest jeszcze na wysokim poziomie w Polsce, to jednak część pracowników już teraz widzi w niej dla siebie wiele zalet. To model korzystny nie tylko dla młodych rodziców czy kobiet w ciąży lub wracających z urlopu macierzyńskiego, ale dla wszystkich tych, którzy dobrze odnajdywali się w okresie powszechnej pracy zdalnej w trakcie pandemii. Czynnikiem, sprawiającym, że wdrożenie idei work-life fit może zakończyć się w danej firmie sukcesem jest na pewno zmiana podejścia samych organizacji na bardziej elastyczne formy współpracy i komunikacji. Już teraz wiele firm, głównie międzynarodowych, wprowadza różne rozwiązania, które są charakterystyczne dla tego modelu – krótszy dzień czy tydzień pracy, dodatkowe dni urlopowe, nie wspominając o możliwościach pracy zdalnej z dowolnej lokalizacji czy dofinansowania domowego biura – podsumowuje Przemysław Kadula.
Metodologia badania „Aktualny model pracy w firmach a system pracy work-life fit”
Badanie zostało zrealizowane w dniach 18–22 marca 2022 r. przez agencję badawczą SW Research na zlecenie Talent Place. Do zebrania wyników wykorzystano metody badawcze CATI (120 wywiadów ze zróżnicowaną próbą pracowników na określonych stanowiskach w określonych segmentach sektora prywatnego w firmach liczących co najmniej 10 pracowników) oraz CAWI (1053 ankiet internetowych wśród aktywnych zawodowo Polek i Polaków powyżej 18 roku życia).
Informacja o Talent Place:
Talent Place to innowacyjne rozwiązanie rekrutacyjne oparte o platformę profesjonalnych rekruterów. Celem jest dopasowanie jak największej liczby pracowników i pracodawców, tak aby w pełni wykorzystywali swój wzajemny potencjał.