Zwolnienia lekarskie w Polsce – w którym województwie chorujemy najczęściej?
W najbliższym roku system zwolnień lekarskich przejdzie gruntowne zmiany. Niedawno zaprzysiężony rząd pracuje nad rewolucyjną ustawą, która sprawi, że ZUS będzie wypłacać wynagrodzenie pracowników na L4 już od pierwszego dnia choroby. Z tej okazji postanowiliśmy przybliżyć ciekawe informacje oraz statystyki związane zarówno z obszarem zwolnień lekarskich, jak i całej służby zdrowia w Polsce.
System zwolnień lekarskich pełni kluczową rolę w zapewnieniu wsparcia dla pracowników i ich pracodawców podczas choroby. Stanowi on istotny element łączący obszar medycyny i prawa, odciążając firmy z konieczności płacenia pensji z budżetu osobom, znajdującym się na zwolnieniu.
Prawo do skorzystania z L4 ma każdy pracownik, zatrudniony na podstawie umowy o pracę oraz umowy-zlecenie, jeśli opłaca składki na ubezpieczenie zdrowotne. Przebywając na zwolnieniu, przysługuje mu tzw. wynagrodzenie chorobowe.
Planowane zmiany w finansowaniu zwolnień lekarskich
Według aktualnie obowiązujących przepisów to pracodawca wypłaca wynagrodzenie chorobowe przez pierwsze 33 dni choroby. W przypadku dłuższych absencji od 34 dnia choroby obowiązek ten przechodzi na ZUS, co nazywane jest zasiłkiem chorobowym. Nowy projekt rządu ma zmienić ten stan i odciążyć pracodawców. Ustawa sprawi, że od przyszłego roku to Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie wypłacał wynagrodzenie już od pierwszego dnia choroby pracownika.
„Chorobowe pracownika będzie wypłacane przez ZUS już od pierwszego dnia pobytu na L4. Obecnie, do 33 dni w roku, za pobyt pracownika na zwolnieniu lekarskim płaci pracodawca. Natomiast w przypadku pracowników, którzy ukończyli 50. rok życia, pracodawca płaci do 14 dni” – czytamy w komunikacie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Jakie konsekwencje niesie za sobą ta ustawa? Przede wszystkim przyniesie istotne ulgi dla przedsiębiorców. Szacuje się, że rocznie ZUS będzie wypłacał dodatkowe 11 mld zł na pensje dla osób, przebywających na zwolnieniu. Niemniej nowe przepisy mogą negatywnie wpłynąć na pracowników. W związku z wprowadzeniem nowych zasad pracodawca byłby zobowiązany do wypłaty wynagrodzenia jedynie za rzeczywiście przepracowany czas. Zasiłek za okres zwolnienia lekarskiego wypłacałby natomiast ZUS – a ta procedura może trwać nawet do 30 dni od otrzymania pełnej dokumentacji. Oznaczałoby to, że pracownik otrzymałby pensję w dwóch transzach – co może być dla niego utrudnieniem.
Polska służba zdrowia – ciekawe statystyki
Według danych ZUS z pierwszych trzech kwartałów 2023 r. liczba ubezpieczonych osób w całej Polsce przekracza 16 milionów. W tym okresie przyznano imponującą liczbę 173 milionów dni chorobowych. Regionalnie, najwięcej osób skorzystało z nich w województwach śląskim i opolskim, gdzie udział osób ubezpieczonych, które przynajmniej raz przebywały na L4 sięgnął ponad 38 proc. Najmniejszy odsetek zanotowano w województwach podlaskim oraz mazowieckim – 34 proc. Jeśli spojrzymy na średnią liczbę dni chorobowych przypadającą na osobę, to wyniki utrzymują się na poziomie między 11 a 12 dni na jednego ubezpieczonego.
Rozmawiając na temat stanu zdrowia w poszczególnych województwach warto również sięgnąć po ubiegłoroczny Indeks Zdrowych Miast przygotowany przez Luxmed. To szczegółowe zestawienie rzuciło światło na to, które polskie miasta odznaczają się najwyższymi, a które najniższymi wskaźnikami w zakresie ochrony zdrowia.
„Indeks Zdrowych Miast stanowi syntetyczny wskaźnik pokazujący jak zróżnicowane są miasta w Polsce pod względem tworzenia przez nie sprzyjającego zdrowiu otoczenia społecznego, infrastrukturalnego oraz środowiska. (…) Mamy nadzieję, że prezentowany Indeks będzie narzędziem, które w coraz większym stopniu będzie wspierało decyzje dotyczące określonych działań na rzecz zdrowia mieszkańców” – czytamy w raporcie.
Na czele rankingu znajdują się duże metropolie. Nie może to dziwić, ponieważ mają one więcej środków na budowę infrastruktury i finansowanie różnych kampanii prozdrowotnych. W dużych miastach jest również ułatwiony dostęp do prywatnej opieki medycznej.
10 „najzdrowszych” polskich miast w zestawieniu Indeks Zdrowych Miast Luxmedu:
| Miejsce | Miasto | Punktacja wg. metodykiIndeksu Zdrowych Miast |
| 1 | Warszawa | 69.3 |
| 2 | Bielsko-Biała | 68,2 |
| 3 | Sopot | 66,5 |
| 4 | Poznań | 63,3 |
| 5 | Gdynia | 54,7 |
| 6 | Białystok | 53,6 |
| 7 | Rzeszów | 53,4 |
| 8 | Świnoujście | 49,8 |
| 9 | Tychy | 48,7 |
| 10 | Gdańsk | 48,5 |
Zwolnienia lekarskie – Polska a inne kraje UE
W kontekście zmian w polskim systemie zwolnień lekarskich warto spojrzeć na inne kraje Unii Europejskiej. Oczywiście każdy system jest inny i szczegółowe porównanie byłoby bardzo skomplikowane. Jednakże kluczowym parametrem, który można porównań jest kwestia procentu wynagrodzenia, które otrzymuje pracownik, przebywający na L4.
Jak wiadomo polski pracownik, będący na zwolnieniu może liczyć na 80 proc. wynagrodzenia. Podobnie jest w Szwecji oraz na Słowenii. Na pełną pensję w trakcie choroby mogą liczyć mieszkańcy takich krajów jak Luksemburg, Niemcy, Austria, Szwajcaria, Belgia, czy Norwegia.
Mniejsze odsetki są w Grecji, Chorwacji, Bułgarii, Rumunii oraz na Łotwie, gdzie oscylują one między 70 proc. do 76,72 proc. pensji. Poniżej 50 proc. Włochy, Czechy, Islandia, Słowacja, Portugalia, Estonia oraz Francja to kraje, w których podczas choroby otrzymuje się mniej niż połowę podstawowego wynagrodzenia.
Te dane wskazują zauważalne zróżnicowanie w systemach zwolnień lekarskich pomiędzy różnymi krajami Unii Europejskiej. Pokazują także, że polscy pracownicy mogą liczyć na duże wsparcie podczas choroby i nie tracić płynności finansowej w jej trakcie.
Przyszłość polskiej służby zdrowia
Nie wiadomo, jak będzie wyglądała przyszłość polskiej służby zdrowia podczas kadencji obecnego rządu. Nadchodzące zmiany legislacyjne na pewno zdejmą spory ciężar z barków polskich przedsiębiorców. Nie rozwiążą jednak innych problemów, z którymi boryka się cały system ochrony zdrowia.
Rosnące obciążenia systemu publicznej służby zdrowia skłaniają coraz więcej Polaków do poszukiwania alternatywnych rozwiązań. W tej perspektywie prywatna opieka zdrowotna staje się atrakcyjną alternatywą dla NFZ. Dane Polskiego Instytutu Ubezpieczeń (PIU) wskazują, że prawie 4.7 mln Polaków korzysta z prywatnych ubezpieczeń, i ta liczba cały czas systematycznie wzrasta.
Ubezpieczyciele obserwują wzrost poziomu świadomości wśród klientów, którzy doceniają ubezpieczenia zdrowotne i korzystają z nich – zarówno z oferowanej profilaktyki, jak i wizyt specjalistycznych – skomentowała te dane Dorota M. Fal, doradca zarządu Polskiej Izby Ubezpieczeń.
Autor: Adam Łaba
